سیستم‌‎عامل اندروید انعطاف‎‌پذیری بالایی را ارائه می‎‎‎‎‎دهد، اما برخی از محدودیت‎‌ها را نیز برای کاربران اعمال می‎‌کند. دسترسی روت (root access) به شما این امکان را می‎‎‎‎‎‎دهد که قفل این محدودیت‎‌ها را باز کنید و کنترل بیشتری روی گوشی خود داشته باشید. در این مقاله، به‎‌طور جامع در مورد روت کردن گوشی اندرویدی و باید و نبایدهای آن صحبت خواهیم کرد.

دسترسی روت (Root access) چیست؟

در سیستم‎‌‌عامل اندروید، درست مانند سیستم‎‌‌عامل‎‌‌های دیگر، حساب‌های کاربری با سطوح دسترسی مختلف وجود دارد. یک حساب‌ کاربری مهمان دسترسی محدودی دارد، در حالی که حساب مدیر دارای دسترسی کامل به سیستم است. به‌طور پیش‌فرض، زمانی که از گوشی اندرویدی خود استفاده می‌کنید، یک حساب‌ کاربری مهمان یا محدود شده در اختیار شما است.

در مقابل، دسترسی روت به این معنی است که شما کنترل سطح مدیر را بر روی گوشی خود به دست می‌آورید. با این کار می‌توانید تغییرات گسترده‎ای در سیستم‌‌‎عامل گوشی اندویدی خود ایجاد کنید. برنامه‌هایی را نصب کنید که به‌طور معمول مجاز نیستند و عملکرد گوشی خود را به روش‌های مختلفی تنظیم کنید.

چرا باید گوشی اندرویدی را روت کنید؟

دلایل مختلفی برای روت کردن گوشی اندرویدی شما وجود دارد. برخی از مزایای این کار شامل موارد زیر می‌شوند:

حذف برنامه‌های از پیش نصب‎‌ شده (Bloatware): ‏بسیاری از گوشی‌های اندرویدی با برنامه‌های از پیش نصب‎ شده (Bloatware) عرضه می‌شوند که نمی‌توانید آن‎ها را حذف کنید. با دسترسی روت، می‌توانید این برنامه‌ها را حذف کرده و فضای ذخیره‌سازی بیشتری آزاد کنید.

  • بستن تبلیغات مزاحم: بسیاری از برنامه‌های رایگان با تبلیغات پشتیبانی می‌شوند. با دسترسی روت، می‌توانید برنامه‌هایی را نصب کنید که تبلیغات را مسدود می‌کنند.
  • اورکلاک کردن پردازنده: اورکلاک کردن به معنای افزایش سرعت پردازنده گوشی شما است. چنین فرایندی می‌تواند عملکرد را در برنامه‌ها و بازی‌ها بهبود بخشد، اما در عین حال می‌تواند باعث گرم شدن بیش‌از‌حد گوشی و کاهش عمر باتری شود.
  • نصب رام‌های سفارشی: با دسترسی روت، می‌توانید رام‌های سفارشی را نصب کنید که می‌تواند با تغییر پایه و اساس سیستم‌‎عامل گوشی اندرویدی شما ویژگی‌های جدیدی را ارائه دهد یا عملکرد گوشی شما را بهبود می‌بخشند.
  • تهیه بک‌آپ و نسخه‌های پشتیبان کامل‌تر: برخی از برنامه‌های پشتیبان‌گیری نیاز به دسترسی روت دارند تا بتوانند از تمام داده‌های گوشی شما، از جمله برنامه‌ها و داده‌های برنامه، پشتیبان تهیه کنند.

چرا نباید گوشی اندرویدی را روت کنید؟

در کنار مزایای منحصر‌به‌فردی که دسترسی روت به ‌ما می‌دهد، تعدادی معایب نیز وجود دارند. برخی از معایب این‌ کار عبارت‌‎اند از:

  • ریسک‌‌های امنیتی: دسترسی روت برخی از ویژگی‌های امنیتی را در گوشی شما غیرفعال می‎کند. این کار می‌تواند گوشی شما را در برابر بدافزار آسیب‎‌پذیرتر کند.
  • باطل ‌شدن گارانتی: روت کردن گوشی ممکن است گارانتی آن را باطل کند. به این معنی که اگر بعد از روت کردن گوشی مشکلی پیش بیاید، تولیدکننده، آن را تعمیر نمی‌کند.
  • از دست‌دادن به‌روزرسانی‌های امنیتی: تولیدکنندگان گوشی به‌طور مرتب پچ‌های امنیتی را برای رفع آسیب‎‌پذیری‌ها منتشر می‌کنند. با دسترسی روت، دریافت این پچ‌ها ممکن است به تعویق بیافتد.
  • آسیب به سیستم‎‌عامل: اگر هنگام روت کردن گوشی خود اشتباه کنید، ممکن است سیستم‌‎عامل آن را خراب کنید. دراین‌صورت، ممکن است برای تعمیر گوشی خود نیاز به بازگردانی آن به تنظیمات کارخانه داشته باشید.
  • از کار افتادن برنامه‌ها: برخی از برنامه‌های بانکی و سایر برنامه‌های امنیتی ممکن است روی گوشی‌های روت‎‌ شده کار نکنند. دلیل این است که برنامه‌ها برای اجرای درست به امنیت ارائه‌‎شده توسط سیستم‌‎عامل اندروید تکیه می‌کنند.
  • سازگارپذیری: برخی از برنامه‌ها و رام‌های سفارشی ممکن است با سخت‌افزار یا نرم‌افزار گوشی شما سازگار نباشند. این می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی مانند خرابی برنامه یا حتی روشن نشدن گوشی شود.
  • کاهش عمر باتری: برخی از تنظیماتی که با دسترسی روت امکان‌‎پذیر می‌شوند، مانند اورکلاک کردن پردازنده، می‎توانند عمر باتری گوشی شما را کاهش دهند.

آموزش روت کردن گوشی اندرویدی

روت کردن دستگاه اندرویدی شما می‌تواند مزایای زیادی به‌همراه داشته باشد، اما می‎‌تواند خطراتی هم به دنبال داشته باشد. همچنین، پروسه روت‎‌کردن می‌تواند گاهی پیچیده، خسته‌‎کننده و گمراه‎‌کننده باشد و نیاز به دنبال کردن دقیق و بدون مشکل دستورالعمل‌ها دارد. مهم است بدانید در صورت انجام نادرست مراحل، ممکن است با خرابی نرم‌افزار، مشکلات امنیتی و حتی خرابی دستگاه خود مواجه شوید. بنابراین، قبل از شروع مراحل، مهم است که کاملاً با خطرات و مزایای آن آشنا شوید و مطمئن شوید که حاضرید چنین ریسکی را بپذیرید. در ادامه به چگونگی روت کردن گوشی اندرویدی و مراحل آن می‌پردازیم.

  • جمع‌آوری اطلاعات: در این مرحله شما باید اطلاعات کاملی از مدل گوشی و نسخه اندروید خود داشته ‌باشید (این اطلاعات معمولاً در بخش تنظیمات > درباره گوشی یافت می‌شود). چنین اطلاعاتی برای یافتن روش‌های روت بدون ریسک و امن ضروری است.
  • تحقیق در مورد روش‌های روت از منابع معتبر: در وب‌سایت‌های معتبر مانند XDA به دنبال راهنمای روت برای مدل گوشی خود و نسخه اندروید مطابق با روش روتی که انتخاب کرده‌اید، بگردید. از منابع غیرقابل اعتماد که ممکن است حاوی نرم‌افزارهای مخرب باشند، اجتناب کنید.
  • انتخاب روش: روش‌های مختلفی برای روت کردن وجود دارد؛ مانند استفاده از یک برنامه اختصاصی، فلش زدن از طریق ریکاوری (recovery) سفارشی، یا سوء‌استفاده از آسیب‌پذیری‌های سازنده (به دلیل ریسک بالاتر، برای مبتدیان توصیه نمی‌شود). روشی را بر اساس سطح راحتی خود و گزینه‌های موجود برای گوشی‌تان انتخاب کنید.
  • آماده سازی گوشی خود و تهیه نسخه پشتیبان: قبل از تلاش برای روت کردن، از تمام اطلاعات خود (مخاطبین، عکس‌ها، پیام‌ها و غیره) پشتیبان تهیه کنید. روت کردن گاهی اوقات ممکن است اشتباه پیش برود و پشتیبان‌گیری تضمین می‌کند که اطلاعات شما در فضایی امن هستند. 
  • فعال کردن گزینه‌های توسعه‌دهنده: این‌کار تنظیمات پنهانی مورد نیاز برای روت کردن را باز می‌کند. این فرآیند معمولاً شامل رفتن به بخش تنظیمات، درباره تلفن و هفت بار ضربه زدن روی ورودی "Build Number" یا " شماره ساخت" است. این‌کار "گزینه‌های توسعه‌دهنده" یا " Developer Options " را در منوی تنظیمات شما فعال می‌کند.
  • هشدار: آنلاک کردن بوت‌لودر ممکن است گارانتی شما را باطل کند.
  • آنلاک کردن بوت‌لودر (در صورت نیاز): بوت‌لودر نرم‌افزاری است که هنگام راه‌اندازی گوشی، سیستم‎‌عامل را بارگذاری می‌کند. آنلاک کردن آن به شما امکان می‌دهد تغییراتی در فرایند راه‎اندازی سیستم‎‌عامل گوشی خود از قبیل بهینه‌سازی اعمال کنید. فرآیند آنلاک کردن بوت‌لودر برای هر گوشی تقریبا خاص است؛ بنابراین برای دستورالعمل‌های دقیق‌تر، راهنمای روت انتخابی خود را مطالعه کنید

توجه داشته باشید: تا این مرحله، شما کاملا گوشی خود را روت نکرده‌اید. این‌ها مراحل مقدماتی هستند تا اطمینان حاصل شود که قبل از ادامه، مجوزهای لازم و پشتیبان‌گیری را در اختیار دارید.

پس از تکمیل مراحل تحقیق و آماده‌سازی، مراحل خاص روت کردن بر اساس روش انتخابی شما متفاوت خواهد بود. این موارد شامل ابزارهایی که ممکن است نیاز به دانلود داشته باشید، مانند برنامه‌های روت یا نرم‌افزار بازیابی (recovery) سفارشی، نرم‌افزار‌های ریکاوری و تهیه چندین نسخه پشتیبان از اطلاعات خود می‌شود. این‌کار‌ها به کاهش ریسک ناشی از آسیب‌های ناخواسته به دستگاه شما کمک کرده و بنابراین شما را از روت کردن گوشی، مطمئن‌تر می‌سازد. فراموش نکنید تا وقتی کاملا مطمئن نیستید، به ‌مرحله بعدی نروید!

در انتها چند نکته دیگر برای یادآوری وجود دارد:

  • روت کردن می‌تواند پیچیده باشد، به‎‌ویژه برای مبتدیان: اگر در مورد مرحله‌ای از پروسه‌ روت کردن گوشی خود مطمئن نیستید، دست به تحقیقات بیشتر بزنید. روت کردن عملی ریسکی است و یک حرکت اشتباه می‌تواند مساوی باشد با آخرین روزی که گوشی‌ خود را در دست می‌گیرید! بنابراین سعی کنید با افراد متخصص درباره مدل گوشی خود مشورت کرده یا از یک کاربر با تجربه اندروید کمک بگیرید.
  • جایگزین‌هایی وجود دارد: در نظر بگیرید که آیا مزایای روت کردن، بیشتر از معایب آن است یا خیر. بسیاری از ویژگی‌هایی که از طریق دسترسی روت قابل دستیابی هستند، ممکن است از طریق راه‌حل‌های بدون روت نیز در دسترس باشند.

با درک فرآیند کلی و جمع‌آوری اطلاعات کامل، می‌توانید تصمیم آگاهانه‌ای در مورد اینکه آیا گوشی خود را روت کنید یا خیر، بگیرید. به ‌یاد داشته باشید که این مقاله فقط برای اهداف آموزشی است و مسئولیت هرگونه عواقب ناشی از روت کردن برعهده کاربر است. 

روت کردن گوشی اندرویدی فرآیند پیچیده و کارآمدی است که می‌تواند قابلیت‌های دستگاه شما را گسترش دهد. بااین‌حال، مهم است که قبل از شروع، از خطرات و معایب آن آگاه باشید. حتی اگر یک کاربر باتجربه اندروید هستید و تصمیم‌ نهایی خود را در رابطه با روت کردن گوشی اندرویدی گرفته‌اید، حتماً تحقیقات لازم را به‌طور کامل انجام دهید و طبق یک راهنمای معتبر برای مدل گوشی خود پیش بروید.